حالا که گفته می‌شود آمریکا برای احیای برجام چراغ سبز نشان داده است، این سوال پیش می‌آید که آیا آمریکا به دنبال همان برجام گذشته است یا مذاکرات و توافقات دیگری در برجام جدید گنجانده می‌شود؟ روسیه و اروپا که درگیر جنگ اوکراین هستند چه نقشی در برجام جدید ایفا خواهند کرد؟
حسن بهشتی‌پور، کارشناس امور بین‌الملل در گفت‌وگو با هم‌میهن در پاسخ به این سوالات مفاد برجام را محدود به زمان ندانسته و تاکید کرد: «برجام ابعاد سیاسی، حقوقی، اقتصادی و امنیتی مهمی دارد که محدودیت تاریخی ندارد. اما بخش‌هایی مانند تحریم‌های تسلیحاتی ایران 5ساله بود که به اتمام رسیده است یا بحث مربوط به موشک که عامل کلاهک سلاح هسته‌ای 8ساله بود و حتی عنوان «غروب برجام» هم مطرح شد، این تعابیر برای تعهد نظارتی ایران بوده که آژانس بر فعالیت‌های هسته‌ای ایران داشته است.»
او افزود: «در مجموع تعهدات هر دو طرف تاریخ‌بردار نیست، بلکه سند اشاعه سلاح هسته‌ای است و تعهدات کمک به رفع تحریم‌های ایران و روابط گسترده اقتصادی با ایران است. وعده‌های بسیاری که در برجام به‌ویژه 25 صفحه به ایران داده‌اند.»
این کارشناس امور بین‌الملل درباره اینکه نمایندگان مجلس می‌گویند آمریکا پیغام بازگشت به برجام را مخابره کرده است، گفت: «منظور آمریکایی‌ها از برجام، آن برجامی است که مدنظر خودشان است، نه الزاما برجام مکتوبی که ذیل قطعنامه 2231 قرار گرفته است. آنها دنبال فرابرجام یا برجام‌پلاس هستند. حتی توافق موقت را مطرح کرده‌اند. اما ایران دنبال توافق دائمی است، برای اینکه سرمایه‌گذاران خارجی به دنبال ثبات هستند و نمی‌توانند با ایران به صورت موقت به نتیجه برسند. ایران به‌دنبال آن است که حداقل تحریم‌های نفتی و بانک مرکزی لغو شود و آینده روشنی برای اقتصاد کشور ترسیم کند. اصلی‌ترین تحریم‌ها مربوط به فروش نفت است و تحریم بانک مرکزی که پول آن را به کشور برگرداند. اگر این توافقات انجام شود بسیار خوب است.»
بهشتی‌پور با بیان اینکه باید از یک جایی شروع کرد، تاکید کرد: «باید در مذاکرات جدید، به طور مستقیم با آمریکا روبه‌رو شویم چون اروپایی‌ها نشان داده‌اند که کاری از دست‌شان بر نمی‌آید و فقط وقت تلف می‌کنند. این سیاست که ما پیام خود را به اروپا بگوییم، اروپا به آمریکا، آمریکا به اروپا و اروپا به ایران بدهد، به جایی نمی‌رسد. باید محکم و روشن با طرف آمریکایی صحبت کنیم. وقتی حل و فصل شد، در قالب 1+5 آن را نهایی کنیم.»
او درباره حذف روسیه به دلیل جنگ اوکراین از گردونه مذاکرات، گفت: «این موضوع از تبلیغاتی است که انجام شده. از اول روسیه، آلمان، چین، انگلیس و فرانسه نقش تسهیل‌گری را در مذاکرات ایفا می‌کردند و کمک به اینکه توافقی حاصل شود. آنها تصمیم‌گیر نبودند. تصمیم‌گیر اوباما بود که پذیرفت غنی‌سازی – ولو به شکل محدود – در ایران ادامه پیدا کند و گره را باز کرد و توافق برجام حاصل شد. حالا هم بایدن است که باید تصمیم بگیرد با یک فرمان، فرمان ترامپ را لغو کند تا شروع خوبی باشد. روس‌ها کنار گذاشته نشده‌اند. قبل از تجاوز روسیه به اوکراین هم این کشور در معادلات برجام تعیین‌کننده نبود. گیر ما با چین، انگلیس، فرانسه و روسیه نیست، مشکل اساسی با آمریکاست. طرف آمریکایی باید حاضر شود که تحریم نفت و بانک مرکزی را تعلیق کند و نشان دهد که به‌صورت جدی به دنبال توافق است.»
این کارشناس بین‌الملل در ارزیابی ارتباط پیام آمریکا برای احیای برجام با نشست محرمانه دولت بایدن با سنا، تاکید کرد: «آن‌طور که رسما اعلام شده سناتورها در این نشست از بایدن خواسته‌اند مماشات را کنار بگذارد و برخورد تندتری با ایران به‌ویژه درباره اقدامات در خلیج‌فارس داشته باشد. بایدن هم توضیح داده که چرا سیاست مدارا با ایران را پیش گرفته و سعی می‌کند به توافق برسد، اما دست اسرائیل را برای ضربه زدن به ایران باز گذاشته است تا خودش با ایران در نیفتد. در این میان حتی افرادی مانند باب مندز که به شدت طرفدار اسرائیل و مخالف ایران و برجام هستند نیز پذیرفته‌اند نباید با ایران از سیاست چماق استفاده کرد.»
بهشتی‌پور درباره حذف مکانیزم ماشه توسط اسرائیل و اجبار آمریکا برای ایجاد روابط دیپلماسی با ایران، افزود: «در روابط بین‌الملل قدرت‌های هژمون مانند آمریکا، تاکتیک‌های مختلف و استفاده از سیاست چماق و هویج را مرتب اجرا می‌کنند. در حال حاضر آمریکا ترجیح می‌دهد که با سیاست دیپلماسی پیش برود و اینکه برخی مجوزها را به اسرائیل داده، به دلیل توافق ایران و عربستان است که نقشه‌‌های آمریکا را نقش برآب کرد. درست است که آمریکا از توافق استقبال کرد، اما در واقع آمریکا انتظار نداشت عربستان قبل از به نتیجه رسیدن برجام با ایران به توافق برسد. عربستان و ایران براساس منافع ملی خود با هم توافق کردند و این به آمریکا فشار مضاعفی وارد کرد چراکه این توافق با میانجیگری چین به نتیجه رسید.»
